Dr Andrzej Kassenberg – Prezes Instytut na rzecz ekorozwoju
Ostatnie 20 lat to bezprzykładny rozwój zielonych technologii, produktów i usług niskoemisyjnych. Takie działania w świetle ubożenia zasobów, utraty różnorodności biologicznej i wzrostu ilości zanieczyszczeń, stawiają przed światem nowe wyzwania. Wytwarzanie dóbr konsumpcyjnych prowadzi do coraz większego zaangażowania zasobów przyrodniczych mimo poprawy efektywności ich wykorzystania. Związane jest to zarówno z rosnącą liczbą ludności jak i z rozprzestrzenianiem się nadkonsumpcyjnego modelu życia. Trzeba wreszcie w praktyce, a nie tylko w licznych dyskusjach zdać sobie sprawę, że za każdym użytecznym produktem stoi ogromne obciążenie środowiska.
Nakręcanie spirali konsumpcji jako motoru napędowego gospodarek mierzonego wzrostem PKB nie prowadzi do tworzenia zrównoważanego świata. Kluczowym staje się pytanie jak wpleść w gospodarkę rynkową trwałość ekosystemu Ziemi oraz oszczędne pozyskiwanie zasobów w skali pozwalającej się odtwarzać.
Dobrym punktem do rozważań jest propozycja WWF koncentracji na sześciu powiązanych ze sobą obszarach działań, a mianowicie :
1. Zapewnienie godziwych warunków do życia z uwzględnieniem równouprawnienia i wyrównywania różnic społecznych.
2. Inwestowanie w kapitał przyrodniczy poprzez wzrost powierzchni obszarów chronionych do poziomu minimum 10%-15% udziału w każdym regionie ekologicznym, inwestowanie we wzrost produktywności ekosystemów, rekultywację terenów zdegradowanych, poprawę zarządzania terenami biologicznie czynnymi czy zrównoważone gospodarowanie użytkami rolnymi, a także zbiorami oraz nadanie wartości ekonomicznej różnorodności biologicznej jako wytycznej do użytkowania terenów i wydawania pozwoleń do ich wykorzystywania, co będzie wpływać na zmiany zachowań uczestników gry rynkowej.
3. Zapewnienie usług energetycznych i wyżywienia na odpowiednim poziomie. Prowadzone badania pokazują możliwość zaspokajania potrzeb energetycznych poprzez rozwój energetyki odnawialnej w połączeniu z poprawą efektywności energetycznej budynków i transportu przy jednoczesnym wycofywaniu się z paliw kopalnych oraz ograniczaniu emisji gazów cieplarnianych. Taka strategia wymaga inwestowania w nowe technologie, innowacje a jednocześnie może tworzyć nowe, zielone miejsca pracy. W zakresie wyżywienia należy zwrócić uwagę nie tylko na niedożywienie czy marnotrawstwo, ale także równoprawny dostęp do produktów żywnościowych.
4. Właściwe użytkowanie terenów i związane z nim planowanie przestrzenne. Możemy wyżywić i zapewnić warunki do życia rosnącej liczbie mieszkańców naszej planety przy uwzględnieniu ochrony bioróżnorodności i zachowaniu usług ekosystemów pod warunkiem wdrożenia globalnych działań. Szczególnie ważnym aspektem jest różna biowydajność w poszczególnych krajach.
5. Dzielenie się ograniczonymi i nierównomiernie występującym zasobami. W sytuacji limitowanego dostępu do zasobów ze względu na ich skończoność niezbędnym staje się znalezienie narzędzia do równoprawnego zaspokojenia dostępu do energii, wody czy żywności. Jednym z rozwiązań jest określenie dostępnej ilości zasobów w formie budżetu dla każdego kraju. Niezbędna jest również zmiana zachowań rządów, firm, samorządów, gospodarstw domowych i poszczególnych osób co do skali i rodzaju konsumpcji.
6. Niezbędne zmiany instytucjonalne, procesu decyzyjnego i rządzenia. Niezbędna jest transformacja gospodarowania środowiskiem przyrodniczym. Rządzący muszą dostrzec szansę na prowadzenie gospodarki z uwzględnieniem wartościowania środowiska przyrodniczego i właściwą alokacją środków dążącą do społecznie godnego życia. Konieczne są działania na międzynarodową, regionalną i lokalną skalę w zakresie wycofywania się z antyekologicznych subsydiów i budowania globalnej równowagi.
Powyższe rozważania wyraźnie pokazują, że problemy ekologiczne i społeczne stają się podstawowym wyzwaniem dla świata i to nie tylko w wymiarze obecnego pokolenia, ale głównie następnych generacji. Degradacja środowiska, wyczerpywanie się zasobów, zmiany klimatu, a także rosnąca nierówność pomiędzy bogatymi a biednymi, wyraźnie wskazują na konieczność poszukiwania nowych rozwiązań. To wszystko wyznacza nowy paradygmat rozwoju zrównoważonego oraz przemyślanej gospodarki rynkowej.
